Blog 11 maart 2017

Etalagebenen

Donderdag was ik aanwezig in de Brabanthallen voor het claudicatiocongres. Het woord claudicatio (intermittens) zegt de meeste mensen waarschijnlijk niets, maar dit heet in de volksmond ‘etalagebenen’. Hier hebben de meeste mensen wel van gehoord. Dit moet overigens niet verward worden met ‘onrustige benen’ (restless legs). Een klacht die vooral ’s nachts optreedt. Etalagebenen geven enkel en alleen klachten tijdens het lopen. In een vergevorderd stadium ook met activiteiten als fietsen. Als iemand etalagebenen heeft en ook ’s nachts last heeft van de benen, dan komt dat door een andere kwaal (bijvoorbeeld etalagebenen en restless legs).

Etalagebenen ontstaan door vernauwingen in de slagaders naar de benen. Door vernauwingen hierin kan er te weinig zuurstofrijk bloed naar de spieren in de benen. Tijdens het lopen gebeurt dan eigenlijk hetzelfde als met een schaatser op de 1500 meter (de schaatser verzuurt in de laatste ronde). Het bloed kan niet genoeg zuurstof naar de benen transporteren om voor energie te zorgen en het ontstane melkzuur te neutraliseren. Bij etalagebenen gaat die verzuring dan zo ver dat dit al binnen 100 meter wandelen zeer pijnlijk kan worden.

Er bestaat inmiddels al een aantal jaren in Nederland een stevig netwerk om etalagebenen te behandelen (het claudicationet). Voorheen maakte de vaatchirurg de slagader ruimer en waren de klachten (tijdelijk) verminderd. Er is nu inmiddels sterk bewijs dat leefstijlveranderingen veel meer effect hebben, zo veel effect dat vaak operatief handelen helemaal niet nodig is. Een behoorlijke financiële besparing voor onze samenleving!

De hele dag zat vol met wetenschappelijk onderzoek, wat kunnen we wel aantonen, wat niet. Uiteindelijk ontstaat er een richtlijn om etalagebenen te behandelen. Een manier die veel toegepast wordt in de zorg, om grote groepen in een hokje te plaatsen en te behandelen. Ik geloof erg in de individuele verschillen tussen mensen en ben hier zeer kritisch op. Als een paal staat echt boven water dat als mensen met etalagebenen meer gaan lopen (en dus meer gaan bewegen), dit de klachten doet afnemen. Belangrijk hierbij is vooral ook dat men niet rookt!

Sigaretten bevatten een hele hoop chemicaliën. Deze komen ook in ons bloed terecht zodat er verhoudingsgewijs nog minder zuurstof uitgewisseld kan worden met de spieren. Los van de andere schade die roken in ons lichaam veroorzaakt. Op de plek van de vernauwing in de slagader is ook vaak een ontstekingsreactie gaande. Roken zal deze ontsteking alleen maar bevorderen en in stand houden. Zodra iemand stopt met roken kan er dus meer zuurstof naar de spieren in de benen en kan de ontsteking in de vaatwand verminderen.

Veel deze dag ging over beweging. Vooral voor mensen met klachten zoals etalagebenen, is het prima om matig intensief te bewegen, dagelijks! Vooral ook verspreid over de dag (niet te lang zitten) en het kunnen allerlei activiteiten zijn (wandelen, fietsen, huishoudelijke taken, tuinieren etc.). Zoals ik net noemde, werd ook het roken uitgebreid besproken. En gelukkig aan het einde van de dag werd er ook nog over voeding gesproken.

Er werd door veel fysiotherapeuten nogal lacherig gedaan over een hoop informatie die we kregen. Wist u dat er in de vorige eeuw tijdens oorlogen (Korea, Vietnam) veel onderzoek is gedaan bij dode soldaten? Zo werd duidelijk dat de jonge soldaten uit de VS al duidelijke vernauwingen in de slagaders van de benen hadden en de Koreanen niet. Deze soldaten waren gemiddeld nog geen 25 jaar. Het grote verschil toentertijd was dat de Amerikanen flinke vleeseters waren en de Koreanen vooral plantaardig aten. In de loop van de tijd is ook wel gebleken dat er stoffen in vlees zitten die zorgen voor bepaalde bacteriën in onze darmen. Deze ‘vleesbacteriën’ zorgen ervoor dat die stoffen in vlees (l-carnitine en choline) lijden tot aanmaak van andere stoffen (TMA en TMAO) die de vaatwand laten ontsteken. Dit verschijnsel wordt vooral geassocieerd met het eten van rood vlees.

Wat kunnen we doen om ervoor te zorgen dat we geen etalagebenen krijgen? Ten eerste, niet roken. Ten tweede, blijf in beweging. Zorg dagelijks voor voldoende beweging (minstens half uur met eerder genoemde activiteiten) of ga sporten. Zit vooral niet te vaak te lang stil (niet langer dan 30 minuten). Qua voeding dan: eet niet dagelijks rood vlees. Ik houd mezelf aan de regel van maximaal 1 keer rood vlees per week. Ook zuivel, eieren, gevogelte en vis bevatten de eerder genoemde stoffen maar lijken minder invloed op de vaten te hebben. Feit blijft dat het belangrijk is om de juiste bacteriën in onze darmen te hebben. Blijft u dus dierlijke producten eten dan is het wijs om iets te doen aan de samenstelling van de darmbacteriën. Mijn suggestie is het drinken van Kefir of een goed probiotica supplement.

Fijn weekend!

Richad Wuisman.