Blog 26 augustus 2017

Verzuring

Regelmatig gaat het in de sport om verzuurde spieren. Niet alleen met sporten, maar ook in het dagelijkse leven zijn er mensen die klagen over verzuurde spieren. Niet iedereen zal het zo benoemen, maar ook andersom gebeurt het. Mensen die klagen over verzuurde spieren, terwijl er eigenlijk iets anders met de spier aan de hand is. Daarom eens een stukje over wat nu precies verzuring is, wanneer we dit kunnen ervaren en de verwarring met klachten die lijken op een verzuring van de spieren.

Misschien herkent u het wel van het schaatsen en dan vooral de 1500 meter. Regelmatig met grote toernooien wordt deze afstand geschaatst in net geen 2 minuten. De perfecte hoeveelheid tijd om met maximale inspanning te kunnen verzuren. De schaatsers kunnen vaak in het laatste rondje niet meer goed coördineren en komen soms zelfs zwalkend over de finish. Ja, dat is echte verzuring. In 2 minuten is het lichaam niet in staat voldoende zuurstof naar de spieren te transporteren. In onze spieren ligt gelukkig een hoeveelheid energie opgeslagen, die meteen gebruikt kan worden. Een groot nadeel hiervan is dat er een afvalproduct ontstaat bij de verbranding van deze energie, namelijk lactaat, ofwel melkzuur. Melkzuur in een spier zorgt ervoor dat de signalen niet meer goed doorgegeven kunnen worden aan de spier en de verzuring kan zelfs pijnlijk aanvoelen (een enorme verstijving/verkramping).

Dit valt niet vol te houden en er moet gerust gaan worden, zoals een schaatser na de 1500 meter ook doet. Er wordt dan geen melkzuur meer aangemaakt en inmiddels komt er meer zuurstof naar de spieren. Zuurstof kan vervolgens het melkzuur aanpakken, zodat de verzuring uit de spieren kan verdwijnen. Het komt er dus op neer dat verzuring op kan treden in het lichaam, daar waar niet genoeg zuurstof kan komen. In principe zou dit alleen kunnen door hele zware inspanning. Toch is er nog een uitzondering op die regel. Namelijk bij problemen met de bloedvoorziening in het lichaam. Als er sprake is van vernauwingen in de bloedvaten (bijvoorbeeld in de benen), dan kan er al bij gewoon wandelen verzuring ontstaan. Een voorbeeld hiervan zijn etalagebenen (claudicatio intermittens). Zodra mensen met deze klachten even rust nemen, dan zakt de verzuring ook weer.

Om dit dus even kort samen te vatten. Verzuring kan alleen ontstaan tijdens inspanning. Er is op dat moment te weinig zuurstof in de spier aanwezig door het leveren van een maximale inspanning of door een belemmering van de bloedvaten,

Toch zijn er mensen die dit niet hebben, maar toch last hebben van een soort verzuring in de spieren. Vaak gecombineerd met klachten als stijfheid, vermoeidheid, traagheid of zelfs altijd een vorm van spierpijn. Spierpijn is een op zich zelf staand iets en een onderwerp voor volgende week. Bij het voelen in de spieren is er vaak ook sprake van ‘knopen’. Een soort van verhardingen in de spier. Een paar verhardingen in een spier zijn niet ongewoon, maar als dat er meer worden, dan kan dit zeker klachten geven. Zeker ook een soort van verzuring. Alleen ontstaat deze verzuring niet door een maximale inspanning en ook niet door een vernauwing van de bloedvaten.

Wat is nu precies zo’n ‘knoop’. Zoals ik al schreef, het is een soort verharding in de spier. De biomechanica zul ik u besparen, maar een korte uitleg is wel leuk. De verharding in een spier wordt ook wel een ’taut band’ genoemd (strakke band). In zo’n taut band staan de spiervezels constant aangespannen. Ideaal hoort een spiervezel ontspannen te zijn (als we rusten). Door deze aanspanning, worden plaatselijk de kleine vaatjes in de spier afgeknepen zodat er eigenlijk een soort van ischemie ontstaat (onvoldoende doorbloeding). Doordat het bloed niet goed in de spier kan komen, ontstaat hier ook een zuurstoftekort. Zolang er niet genoeg zuurstof komt, zal de ‘knoop’ ook niet verdwijnen en mogelijk zelfs groter worden.

Of zo’n knoop groter wordt, of dat er meerdere knopen ontstaan, hangt af van de oorzaak. Een simpele oorzaak kan een overbelasting zijn. Bijvoorbeeld na het intensief sporten, na een middag stevig boenen, een hele dag achter de PC werken. Overbelasting kan trouwens ook ontstaan door een verkeerde houding. Hierdoor kan het dat een spier de hele dag op rek komt te staan, waardoor knopen ontstaan. Een laatste reden kan ook nog neurologisch zijn. Elke spier wordt aangestuurd door een zenuw. Het kan gebeuren dat een zenuw voordat deze de spier bereikt belemmert wordt in zijn functie. Er zijn bepaalde plekken in het lichaam waar zenuwen (licht) bekneld kunnen komen te zitten. Door een lichte beknelling kan een zenuw de spier niet meer goed laten ontspannen. Als gevolg zal de spier meer aanspannen en kunnen er knopen ontstaan. Zolang de oorzaak dus niet opgelost wordt, kunnen er nieuwe knopen ontstaan (en klachten blijven geven).

Dit hele verhaal geeft maar weer aan hoe belangrijk zuurstof voor ons is en hoe belangrijk het is dat onze doorbloeding in het hele lichaam goed functioneert. Om dit goed te houden is het enerzijds belangrijk voldoende te bewegen (stimuleert de doorbloeding van de spieren), maar ook om gezond te eten. Slechte eetgewoontes zullen sneller lijden tot aderverkalking, waardoor vernauwingen in onze bloedbanen ontstaan.

Fijn Weekend.

Richard Wuisman.